Labinlimang taon na ang lumipas, ngunit nananatiling sariwa ang tanong: 𝗽𝗮𝗮𝗻𝗼 𝗻𝗮𝗴𝗮𝗴𝗮𝘄𝗮𝗻𝗴 𝗯𝘂𝗿𝗮𝗵𝗶𝗻 𝗻𝗴 𝗯𝗮𝗹𝗮 𝗮𝗻𝗴 𝗶𝘀𝗮𝗻𝗴 𝗯𝘂𝗵𝗮𝘆 𝗻𝗮 𝗯𝘂𝗼𝗻𝗴-𝗯𝘂𝗼𝗻𝗴 𝗶𝗻𝗶𝗮𝗹𝗮𝘆 𝘀𝗮 𝗽𝗮𝗴-𝘂𝗻𝗮𝘄𝗮, 𝗽𝗮𝗴-𝗶𝗯𝗶𝗴, 𝗮𝘁 𝗽𝗮𝗴𝗹𝗶𝗻𝗴𝗮𝗽 𝘀𝗮 𝗸𝗮𝗹𝗶𝗸𝗮𝘀𝗮𝗻?

 

Sa darating na Nobyembre 15, ginugunita ng UP Association of Biology Majors ang ika-15 na anibersaryo ng pagpaslang kay Dr. Leonard Legaspi Co at ang labinlimang taong laban ng kaniyang pamilya para sa hustiyang hanggang ngayon ay hindi pa naipagkakaloob.

Sa halos dalawang dekada, hindi masukat ang lawak ng ambag ni Dr. Leonard Co para sa larangan ng botanika sa ating bansa. Tinaguriang “foremost ethnobotanist” ng bansa, naitala niya ang higit-kumulang 10,000 uri ng halaman, bawat isa’y kaniyang inilarawan sa 129 na pananaliksik. Kaniyang inilathala ang “Medicinal Plants in the Cordillera Region” upang bigyang gabay ang mga pangkalusugang programa sa rehiyon. Pinangunahan niya rin ang pagtaguyod ng Philippine Native Plants Conservation Society na naglalayong payabungin ang kaalaman at pangangalaga sa mga katutubong halaman sa Pilipinas. Bilang pagpupugay sa kaniyang mga pagsisikap, ipinangalan sa kaniya ang pambansang digital library ng halaman—ang Co’s Digital Flora.

 

Si Co ay tunay na “larger-than-life figure,” at tanging 𝗵𝘂𝗺𝗶𝗵𝗶𝗴𝗶𝘁 𝗽𝗮 𝘀𝗮 𝗸𝗮𝗻𝗶𝘆𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗵𝘂𝘀𝗮𝘆𝗮𝗻 𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗻𝗶𝘆𝗮𝗻𝗴 𝘄𝗮𝗹𝗮𝗻𝗴 𝗵𝗮𝗻𝗴𝗴𝗮𝗻𝗴 𝗽𝗮𝗴𝗺𝗮𝗺𝗮𝗵𝗮𝗹 𝗽𝗮𝗿𝗮 𝘀𝗮 𝗸𝗮𝗹𝗶𝗸𝗮𝘀𝗮𝗻.

Sa kabila ng kaniyang mga parangal, ang kaniyang pagwakas ay ang kabaligtaran: 𝘀𝗶𝘆𝗮 𝗮𝘆 𝗽𝗶𝗻𝗮𝘀𝗹𝗮𝗻𝗴 𝗻𝗴 𝗺𝗶𝘀𝗺𝗼𝗻𝗴 𝗲𝘀𝘁𝗿𝘂𝗸𝘁𝘂𝗿𝗮𝗻𝗴 𝗱𝗮𝗽𝗮𝘁 𝗻𝗮𝗻𝗴𝗮𝗻𝗴𝗮𝗹𝗮𝗴𝗮 𝗽𝗮𝗿𝗮 𝘀𝗮 𝗺𝗴𝗮 𝘀𝗶𝘆𝗲𝗻𝘁𝗶𝘀𝘁𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝘁𝘂𝗹𝗮𝗱 𝗻𝗶𝘆𝗮. Noong 2010, habang nagsasagawa ng pananaliksik sa Kanaga, Leyte, si Co at ang kaniyang grupo ay pinaulanan ng bala mula sa 19th Infantry Battalion ng Philippine Army. Dala lamang ay sampling bag at ang kaniyang dedikasyon sa paglilingkod sa agham ng Pilipinas, nasawi si Co at dalawa sa kaniyang mga kasama. 𝗔𝗻𝗴 𝗻𝗮𝗻𝗴𝘆𝗮𝗿𝗶 𝗸𝗮𝘆 𝗖𝗼 𝗮𝘆 𝗵𝗶𝗻𝗱𝗶 𝗵𝗶𝘄𝗮𝗹𝗮𝘆 𝗻𝗮 𝗶𝗻𝘀𝗶𝗱𝗲𝗻𝘁𝗲, 𝗸𝘂𝗻𝗱𝗶 𝗯𝗮𝗵𝗮𝗴𝗶 𝗻𝗴 𝗺𝗮𝘀 𝗺𝗮𝗹𝗮𝘄𝗮𝗸 𝗻𝗮 𝘀𝗶𝘀𝘁𝗲𝗺𝗮𝘁𝗶𝗸𝗼𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗿𝗮𝗵𝗮𝘀𝗮𝗻 𝗮𝘁 𝗽𝗮𝗻𝗶𝗻𝗶𝗸𝗶𝗹 𝗻𝗮 𝗽𝗮𝘁𝘂𝗹𝗼𝘆 𝗻𝗮 𝘂𝗺𝗶𝗶𝗿𝗮𝗹 𝘀𝗮 𝗮𝘁𝗶𝗻𝗴 𝗹𝗶𝗽𝘂𝗻𝗮𝗻.

 

Labinlimang taon matapos ang kaniyang pagpaslang, patuloy pa rin ang mga laban ng pamilya ni Leonard Co: ang laban upang mapangalagaan ang mga prinsipyong kinatawan niya, at ang laban upang makamit ang hustisyang ipinagkait sa kaniya. Hindi kailanman mabubura sa kasaysayan ang mga kontribusyon ni Leonard Co; ngunit hindi rin dapat limutin ang nakasusuklam na pagwakas sa kaniyang buhay dahil sa makinarya ng estado.

 

Ang buhay ni Leonard Co ay isang paalala: maging trahedya man ang kaniyang pagpanaw, ang kaniyang pagkatao ay salungat ng trahedya. Siya ay isang mapagmahal na ama’t asawa, at ang kaniyang natatanging kahusayan bilang botanista ay patunay ng kaniyang walang kapantay na pagmamahal para sa kalikasan. Bilang parangal sa kaniyang alaala, tungkulin nating hindi lamang ipagmalaki ang kaniyang mga kontribusyon, kundi 𝗽𝗮𝗻𝗴𝗮𝗹𝗮𝗴𝗮𝗮𝗻 𝗮𝘁 𝗶𝗽𝗮𝗴𝘁𝗮𝗻𝗴𝗴𝗼𝗹 𝗮𝗻𝗴 𝗹𝗮𝗵𝗮𝘁 𝗻𝗴 𝗻𝗮𝗴𝗹𝗶𝗹𝗶𝗻𝗴𝗸𝗼𝗱 𝘀𝗮 𝗸𝗮𝗹𝗶𝗸𝗮𝘀𝗮𝗻—𝗮𝗻𝗴 𝗺𝗴𝗮 𝘀𝗶𝘆𝗲𝗻𝘁𝗶𝘀𝘁𝗮, 𝗸𝗮𝘁𝘂𝘁𝘂𝗯𝗼, 𝗮𝘁 𝗲𝗻𝘃𝗶𝗿𝗼𝗻𝗺𝗲𝗻𝘁𝗮𝗹 𝗱𝗲𝗳𝗲𝗻𝗱𝗲𝗿𝘀 𝗻𝗮 𝗽𝗮𝘁𝘂𝗹𝗼𝘆 𝗻𝗮 𝘁𝗶𝗻𝘂𝘁𝘂𝘁𝘂𝗹𝗮𝗻 𝗮𝗻𝗴 𝗸𝗮𝗹𝗮𝗽𝗮𝘀𝘁𝗮𝗻𝗴𝗮𝗻𝗴 𝘂𝗺𝗶𝗶𝗿𝗮𝗹 𝘀𝗮 𝗮𝘁𝗶𝗻𝗴 𝗹𝗶𝗽𝘂𝗻𝗮𝗻.

 

Ngayong Sabado, Nobyembre 15, magsasagawa ang pamilya ni Leonard Co ng mga programa bilang paggunita sa kaniyang death anniversary tulad ng pagpapahayag ng mga update sa paglilitis ng kaniyang kaso at ang paglabas ng mga bago at nailigtas na mga larawan ni Leonard Co. Narito ang iskedyul ng mga kaganapan at Facebook post para sa iba pang mga detalye.

 

Leonard Co 15th Death Anniversary

8:00 – 11:00 AM | Tree Walk (DITA Tree sa tabi ng NSRI)

11:00 AM – 12:00 PM | Mass

1:00 – 3:00 PM | Press Conference (Room 203, Institute of Biology, UPD)

Lubos naming hinihikayat na makilahok ngayong Sabado bilang pakikiisa sa ating minamahal na environmentalist at sa kanyang pamilya.

Statement Writer: Riley Moya

Statement Reviewer/s: Leica Cecilia, Tamara Lorreine Santos

Pub by: Brandon Borac